Νερό - Πηγή
Ζωής
Νερό, το πολυπληθέστερο στοιχείο της φύσης, καλύπτει τα 2/3 του πλανήτη και μετά
το οξυγόνο αποτελεί το σημαντικότερο συστατικό της ζωής. Η θρεπτική του αξία
τεράστια, η θερμιδική του περιεκτικότητα μηδενική. Το 1/2 - 2/3 του ανθρώπινου
οργανισμού είναι νερό. Το ποσοστό του μεταβάλλεται ανάλογα με το ποσοστό λίπους
του σώματος, το φύλο και την ηλικία. Έτσι ένα βρέφος έχει 75% νερό, ο ενήλικος
άνδρας 60-70%, μια γυναίκα 50-60%, ενώ ένα ηλικιωμένο άτομο 50% νερό στο σώμα
του. Οι αθλητές έχουν 5-10% περισσότερο νερό, γιατί έχουν αυξημένο μυϊκό ιστό.
Στο σώμα μας διακρίνεται σε ενδοκυτταρικό νερό (γιατί βρίσκεται μέσα στα
κύτταρα) και αντιπροσωπεύει για τον άνδρα το 55% του ολικού νερού του σώματος,
ενώ για τη γυναίκα το 50% και σε εξωκυτταρικό (που βρίσκεται ανάμεσα στα
κύτταρα). Επίσης, μεγάλες ποσότητες βρίσκονται στο αίμα και στο πεπτικό σύστημα.
Καθημερινά υπάρχει ανακατανομή των υγρών (νερού) του σώματος, ενώ η κατάσταση
ισορροπίας που ονομάζεται ισοζύγιο νερού είναι δεδομένη για κάθε οργανισμό.
Η σημασία του είναι πολύ μεγάλη, αποτελεί το εσωτερικό
περιβάλλον του οργανισμού μέσα στο οποίο λειτουργούν τα διάφορα όργανα του
σώματος. Είναι ο φυσικός διαλύτης και μέσο μεταφοράς των διαφόρων θρεπτικών
συστατικών ουσιών και αποβλήτων του οργανισμού. Σαν δομικό συστατικό, το 75-85%
του μυϊκού ιστού, το 83% του αίματος και το 20-25% των οστών είναι νερό.
Απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος, της πίεσης του
αίματος, του πεπτικού συστήματος (πέψη, απορρόφηση και μεταβολισμός των τροφών)
και της εγκεφαλικής λειτουργίας, αφού τα 3/4 του εγκεφάλου είναι νερό.
Η μεγάλη απώλεια από τον οργανισμό και η μη σωστή
αποκατάσταση του ισοζυγίου νερού, ονομάζεται αφυδάτωση. Η αφυδάτωση ανάλογα με
το βαθμό της, μπορεί να είναι μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση. Από μια απλή μείωση
της δύναμης και της αντοχής, μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη καταστολή δυνάμεων,
κατάρρευση, λιποθυμία και σε παρατεταμένο βαθμό να προκαλέσει θάνατο (όταν η
αφυδάτωση είναι μεγαλύτερη από το 12% του βάρους του σώματος). Απώλειες νερού
από τον οργανισμό έχουμε καθημερινά από τα ούρα, τον ιδρώτα, το αναπνευστικό
σύστημα και τα περιττώματα. Διάφορες παθολογικές καταστάσεις όπως παθήσεις
νεφρών, σακχαρώδης διαβήτης, περιπτώσεις διάρροιας, λοιμώξεις, εγκαύματα,
εμπύρετες καταστάσεις κλπ μπορούν να προκαλέσουν αφυδάτωση.
Έχοντας το ρόλο του ψυκτικού για τον ανθρώπινο
οργανισμό, το νερό, με τη μορφή ιδρώτα, βοηθάει στην αποβολή της θερμότητας που
παράγεται από το μεταβολισμό και τη μετατροπή της χημικής ενέργειας των τροφών
σε μηχανική (παραγωγή μυϊκού έργου). Η παραγωγή ιδρώτα εξαρτάται από την
θερμοκρασία και την υγρασία του περιβάλλοντος, την ιδιοσυγκρασία του ατόμου και
από την διάρκεια και ένταση του μυϊκού έργου (άσκησης).
Η καθημερινή και συνεχής πρόσληψη νερού είναι απολύτως
απαραίτητη και ζωτικής σημασίας . Ο άνθρωπος μπορεί να επιβιώσει 70 μέρες χωρίς
τροφή αλλά όχι πάνω από 15 μέρες χωρίς νερό. Για να υπάρχει σωστή ενυδάτωση του
οργανισμού, ο μέσος άνθρωπος πρέπει να καταναλώνει 8-10 ποτήρια νερού την ημέρα.
Η λήψη του πρέπει να αρχίζει από το πρωινό ξύπνημα, να γίνεται σε τακτά χρονικά
διαστήματα και σε μικρές ποσότητες, σ' όλη τη διάρκεια της ημέρας. Δεν πρέπει
να βασιζόμαστε στην αίσθηση της δίψας, γιατί δεν είναι και τόσο σωστός δείκτης
ενυδάτωσης (αν διψάσουμε σημαίνει ότι ήδη έχουμε αφυδατωθεί). Το γάλα, οι χυμοί,
τα αναψυκτικά, το τσάι και ο καφές, δίνουν αρκετό νερό στον οργανισμό μας, αλλά
σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι αυτά μπορούν να
αντικαταστήσουν το νερό, ειδικά ο καφές που με την αύξηση της διούρησης ενισχύει
την αφυδάτωση.
Για την Ελλάδα και ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες,
που υπάρχει αύξηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, τα 12 ποτήρια νερό
θεωρούνται λογική ποσότητα. Επίσης η διατροφή πλούσια σε λαχανικά και φρούτα
(85-95% η περιεκτικότητα τους σε νερό) παρέχει αρκετά μεγάλη ποσότητα νερού στον
οργανισμό, γι' αυτό πρέπει να καταναλώνονται σε αρκετές ποσότητες σε καθημερινή
βάση.